Qorinning dam bo‘lishi: me’yor va muammo

Qorin shishib ketayotgandek hissiyot kimgadir notanish bo‘lishi ehtimoldan holi. MIYda gazlarning haddan tashqari to‘planishi meteorizm deb ataladi. Meteorizm oqibati bo‘lib qorinning dam bo‘lishi, shishganlik hissi, kekirik, to‘g‘ri ichak orqali gazlarning tez-tezlashgan chiqishi, qorindagi kuchli g‘uldirash kabi shunday noqulaylik simptomlari hisoblanadi.

Bu me’yordagi holatmi yoki yo‘q?

Meteorizm va qorinning dam bo‘lishi kasallik simptomlari ham bo‘lishi mumkin, biroq ular sog‘lom odamlarda ham yuzaga kelishi mumkin.

Meteorizm va qorinning dam bo‘lishi: sabablar

1. Havoni biz nafaqat ichimizga olamiz. Biz uni - so‘zlashayotganda, ovqatlanayotganda, ichayotganda yutamiz. Gazlarning katta miqdorini yutilishiga quyidagilar zamin yaratadi:

• gazlangan ichimliklarning iste’mol qilinishi;
• birdaniga ichib yuborish yoki, aksincha, quvurcha orqali iste’mol qilish odati;
• chekish;
• ovqatlanishda shoshma-shosharlik;
• saqich chaynash;
• obakidandonlarni shimish.

2. MIY motorikasining buzilishi. Misol uchun, ta’sirlangan ichak sindromida, me’dadan ichakka ovqatning surilishini sekinlashtirilishida, qabziyatda. Ichakdagi spazmlarda "gaz qopqonlari" hosil bo‘ladi, peristaltika pasayishida gazlarning surilishini buzilishi.

3. MIY shilliq qavatining yuqori sezuvchanligi. Ta’sirlangan ichak sindromi bo‘lgan patsientlarda kuzatiladi va, hattoki, ovqat hazm qilish yo‘lida gazning me’yordagi hajmida ham qorin dam bo‘lish hissi sababi bo‘lib qolishi mumkin.

4. Yuqori gaz hosil bo‘lish sababi bo‘lib gaz ishlab chiqaruvchi bakteriyalar va gazlarni iste’mol qiluvchi bakteriyalar o‘rtasidagi muvozanatning yo‘g‘on ichakda buzilishi ham bo‘lishi mumkin. Buning disbakteriozda ehtimoli bor, u o‘tkazilgan me’da-ichak infeksiyalari va antibiotiklar bilan davolashdan keyin rivojlanishi mumkin.

5. Meteorizm va qorinning dam bo‘lishini, shuningdek, ingichka ichakda bakteriyalarning haddan tashqari joylashishi ham chaqirishi mumkin - bu ingichka ichakning bakterial ko‘payish sindromi, SBBOS deb ataladi. U seliakiyada, surunkali pankreatitda, ingichka ichakning motorikasi buzilishida hosil bo‘lishi mumkin.

6. Laktozaning ko‘taraolinmasligi. Laktoza - sut shakari deb nomlanuvchi sutning asosiy uglevodi. Laktoza hazm bo‘lishi va organizm tomonidan o‘zlashtirilishi uchun laktaza fermenti kerakdir. Aks holda laktoza o‘zgarmagan ko‘rinishda yo‘g‘on ichakka kelib tushadi va yo‘g‘on ichak bakteriyalari uchun "ozuqa" bo‘lib qoladi. Yo‘g‘on ichak bakteriyalari tomonidan laktozaning qayta ishlanishida gaz ajralib chiqadi, bu qorin dam bo‘lishini keltirib chiqaradi. Ko‘pchilik odamlarda laktazaning faolligi biz oziqlanishning katta turiga o‘tgan vaqtimizda pasayadi (kattalar gipolaktaziyasi deb nomlanadi). Bu sut iste’mol qilinishidan keyin meteorizm va qorinning dam bo‘lish sabablari bo‘lib qolishi mumkin.

7. Biz qaysi mahsulotlarni qabul qilishimizga bog‘liq holda me’da-ichak yo‘lida gaz hosil bo‘lishi kuchliroq yoki kamroq bo‘lishi mumkin. Dukkaklilar (no‘xat, chechevitsa, fasol), sabzavotlar, yong‘oqlar, bug‘doylilar, soya mahsulotlari uglevodlarga boydir, ular MIYda gazni katta miqdorda hosil qilinishi bilan yo‘g‘on ichak bakteriyalari tomonidan hazm qilinadi.

Qorin dam bo‘lishida nima qilish mumkin

Sutdan voz kechishga hali tayyor bo‘lmaganlarga laktaza fermentining qabul qilinishi yordam berishi mumkin. Alfa-galaktozidaza fermenti - dukkaklilar, sabzavotlar, boshoqlilar, yong‘oqlar va soya mahsulotlarini iste’mol qilgandan keyin qorin dam bo‘lishi hosil bo‘ladiganlar uchun vosita.

Hosil bo‘lib bo‘lgan qorinning dam bo‘lishidan qutilishda yel haydovchi preparatlar yordam beradi.

Qorin dam bo‘lishini yoki meteorizmni mustaqil davolash ushbu simptomlar hosil bo‘lgan sabablarga bog‘liq bo‘ladi.

Agar sabab - MIYning funksional kasalliklari bilan bog‘liq bo‘lgan motorikaning buzilishi bo‘lsa, u holda davolash o‘z ichiga me’da-ichak yo‘li motorikasini me’yorlashtiradigan preparatlarni kiritadi.

Masalan, ta’sirlangan ichak sindromida spazmolitik Trimedat^® tayinlanishi mumkin, u nafaqat ichakdagi spazmlarni oladi, balki me’da-ichak yo‘lining butun uzunligida motorika maqomini me’yorlashtiradi ham. MIYdan gazni chiqarib yuborilishi natijasida tiklanadi. Trimedat^®, shuningdek, MIYning shilliq qavatini yuqori sezuvchanligini pasaytiradi, shunday qilib, nojo‘ya simptomlarning yuzaga kelishning yana bitta sababiga ta’sir etadi.

Qachon shifokorga murojaat qilish kerak

Qorinning dam bo‘lishi ancha og‘ir kasalliklarning ham simptomlari bo‘lishi mumkin. O‘zingizga nisbatan xushyor bo‘ling, quyidagi simptomlar mavjud bo‘lganida albatta shifokorga murojaat qiling:

• qorinning og‘riqli dam bo‘lishi muntazam haftasiga bir marta va tez-tez paydo bo‘lmoqda;
• simptomlar uyqudan uyg‘onishga undab, tunda yuzaga kelmoqda;
• terining, ko‘z oqining sarg‘ayishi;
• ko‘ngil aynishi bilan kuzatib boriluvchi simptomlar;
• tana haroratining ko‘tarilishi bilan kuzatib boriluvchi simptomlar;
• qorindagi doimiy og‘riq;
• simptomlar og‘irligi jadal sur’atda ortib bormoqda;
• axlatda, qusish massalarida qon mavjud ( qusish massalaridagi qon qahva quyqasini eslatishi mumkin, chunki u xlorid kislotasi bilan ta’sirga kirishgan; axlatda qonning mavjudligi haqida qora, qatronga o‘xshash axlat dalolat berishi mumkin);
• simptomlar 50 yoshdan keyin birinchi marta paydo bo‘ldi;
• ko‘rinuvchan sabablarsiz tana vaznining yo‘qotilishi;
• yutishdagi qiyinchiliklar.

Adabiyotlar ro‘yxati

1. Gas and Bloating/ William L. Hasler, Gastroenterology and Hepatology, 2006 Sep; 2(9): 654–662. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5350578/
2. Symptoms & Causes of Gas in the Digestive Tract/NIH: National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases https://www.niddk.nih.gov/health-information/digestive-diseases/gas-digestive-tract/symptoms-causes#swallowedair
3. Bloating 101: Why You Feel Bloated/ Peter Jaret, WebMD, September 10, 2011 https://www.webmd.com/digestive-disorders/features/bloated-bloating
4. Digestive Health Tips/ Reviewed by Gabriela Pichardo, WebMD, February 14, 2021. https://www.webmd.com/digestive-disorders/digestive-health-tips
5. Gas in the Digestive Tract/ National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases. https://www.niddk.nih.gov/health-information/digestive-diseases/gas-digestive-tract
6. Кайбышева В.О., Баранская Е.К. Непереносимость углеводов. Российский журнал гастроэнтерологии, гепатологии и колопроктологии, 2017, № 27(5), С. 94–104. https://www.gastroscan.ru/literature/authors/10729
7. Головенко О. В., Михайлова Т. Л., Макарчук П. А. Синдром метеоризма: причины и возможности лечения //Фарматека. – 2009. – №. 2. – С. 17-22. https://lib.medvestnik.ru/apps/lib/assets/uploads/pharmateca/PDF/7410.pdf
8. В.Махов, А.Соколова. Метеоризм: от патогенеза к лечению. Врач, 3’2010, С.20-24. http://gastro.rusvrach.ru/archive/vrach-2010-03-05.pdf
9. Wilkinson J. M., Cozine E. W., Loftus C. G. Gas, bloating, and belching: approach to evaluation and management //American family physician. – 2019. – Т. 99. – №. 5. – С. 301-309.
10. ИМП Тримедат^® ЛП-002527.
11. ИМП Тримедат^® форте ЛП-004600.
12. ИМП Тримедат^® ЛП-006704.